W sierpniu Krasnystaw już po raz 52. zamienił się w stolicę chmielu i muzyki. Podczas trzydniowego festiwalu ponownie gościliśmy z programem W RODZINIE SIŁA!. W tym roku przygotowaliśmy dla uczestników foto-atrakcję! Na Rynku Miejskim stanęła fotoramka. Uczestnicy wydarzenia mogli zrobić sobie pamiątkowe zdjęcia – samodzielnie lub przy pomocy fotografa, który w piątkowe popołudnie czekał na nich wyposażony w aparat Instax.

Nie zabrakło również elementu edukacyjnego! Wśród uczestników 52. Chmielaków Krasnostawskich rozdystrybuowaliśmy 2000 toreb, na których widniały nowe znaki odpowiedzialnościowe, wprowadzone przez branżę piwowarską na początku 2023 r. Trzy piktogramy, symbolizujące hasła: „Nigdy nie jeżdżę po alkoholu”, „W ciąży nie piję alkoholu” oraz „Alkohol. Tylko dla pełnoletnich” mają przypominać o tym, w jakich sytuacjach nie można spożywać alkoholu.

Dziękujemy Urzędowi Miasta Krasnystaw za gościnę i możliwość bycia częścią najstarszego festiwalu piwnego w Polsce.

Fot. Łukasz Borkowski

Świat alkoholu to świat dorosłych. Jednak czasami młodzi ludzie próbują wkroczyć do niego zbyt wcześnie, sięgając po napoje z procentami. O tym, jak rozmawiać z nastolatkiem i dawać mu dobry przykład na co dzień opowiedziała dr Aleksandra Piotrowska, psycholog, wykładowczyni akademicka, autorka wielu publikacji naukowych i popularyzatorskich, a także ekspertka programu „W Rodzinie Siła!”.

Alkohol towarzyszy pokoleniom – spotykamy się z nim przy wielu okazjach i na różnych etapach życia. Dlaczego właściwie po niego sięgamy? Co jest takiego w napojach z procentami, że są one „atrakcyjne” dla osób młodych? Czy każde pokolenie ma swoje motywacje?

A.P.: Czasy oczywiście się zmieniają, ale pewne cechy młodych ludzi nie. Niezależnie od tego, czy mamy do czynienia ze współczesnymi nastolatkami czy tymi sprzed 30 lat, to zawsze jest tak, że każde pokolenie uważa, iż właśnie odkrywa świat na nowo. W oczach młodych ci „starsi” nie wszystko wiedzą, a próbują ich ograniczać swoimi zasadami oraz regułami. A jednym z zakazów jest oczywiście zakaz spożywania alkoholu. Tendencja do próbowania tego, co nastolatkom niedozwolone, jest niezmienna i widoczna w kolejnych pokoleniach.

Proszę wziąć pod uwagę to, ile razy dziecko, zanim dojdzie do wieku nastoletniego, już widzi wokół siebie osoby dorosłe, które spożywają alkohol w różnych formach. Jesteśmy cywilizacją dającą ogromne przyzwolenie na picie, dlatego nie ma szans, żeby wychować młodego człowieka bez jakiejkolwiek formy zetknięcia się z alkoholem. Dodatkowo, wiele dzieci na podstawie obserwacji życia rodzinnego nabiera pewności, że każde spotkanie okolicznościowe czy wizyta gości wiąże się
z podaniem alkoholu.

Kolejnym powodem sięgania po alkohol są pewne naciski ze strony grupy rówieśniczej, która szczególnie w wieku nastoletnim jest niezwykle ważna i dla zdobycia niezłej pozycji w niej młody człowiek jest w stanie zrobić niemal wszystko, by się dopasować i nie narażać na ostracyzm.

Młodzi sięgają również po alkohol, żeby uzyskać „luz”, obniżyć nim swoją niepewność i nawiązywać kontakt z innymi. Wydaje im się, że robią się wówczas bardzo swobodni. Mogą traktować alkohol jako sposób na łatwiejsze funkcjonowanie wśród młodzieży, a to jest bardzo niebezpieczne.

Pani doktor, zatrzymajmy się na chwilę przy grupie, w której funkcjonujemy od małego, i która – przynajmniej na początku – ma na nas największy wpływ, czyli rodzinie. Często można spotkać się z zachowaniem dorosłych, którzy np. podczas imienin u cioci, urodzin babci itd., dają przyzwolenie młodemu człowiekowi na napicie się przy nich tzw. „łyczka”. Czy to jest zachowanie dopuszczalne?

A.P: Takie sytuacje to igranie z ogniem i proszenie się o poważne kłopoty. Jak później dziecku wytłumaczyć, że nie powinno sięgać po alkohol wtedy, kiedy jest ze swoimi rówieśnikami, skoro my – dorośli – daliśmy mu na to sięganie przyzwolenie? Ten młody człowiek myśli wtedy, że alkohol nie może być aż tak szkodliwy, bo przecież gdyby faktycznie był, to rodzic nie dałby mu go spróbować. Serwujemy nastolatkom sprzeczność informacji, a oni w okresie dorastania najbardziej chłoną przekazy i zachowania ze swojego otoczenia. Dziecko od najmłodszych lat powinno mieć jasną informację – alkohol jest dla dorosłych, a i tu w ograniczonych ilościach, i kropka. Rodzic powinien być tym, który ten przekaz wzmacnia, a nie osłabia, przyzwalając na odstępstwa.

A jak się ma do tej zasady piwo 0,0%?

A.P.: W tym przypadku stanowisko dorosłych powinno być także jednoznaczne – piwo to piwo. Już samo to słowo ma niezwykle silne skojarzenia z alkoholem, dlatego niezależnie od tego, czy są w nim procenty czy nie, powinniśmy mówić stanowcze „nie”. Tutaj nie powinno być żadnych odstępstw. Proszę się zastanowić nad tym, co jako rodzice chcemy osiągnąć, jeśli przyzwalamy dzieciom na picie piwa 0,0%? Jaki jest cel poluzowania tej zasady?

Dokładnie to samo dotyczy bezalkoholowych szampanów dla dzieci z kolorowymi bajkowymi etykietami. Szampan to napój kojarzący się z alkoholem i dziecko nie powinno mieć z nim do czynienia – nawet jeśli na butelce jest ulubiony bohater z bajki, a sam smak przypomina oranżadę.

Jak już jesteśmy przy napojach dla dzieci „stylizowanych” na alkohol dla dorosłych, to powinna pojawić się również kwestia wznoszonych toastów. Często rodzice „stukają” się ze swoimi dziećmi kieliszkami lub szklankami. Czy to nie jest ryzykowny gest, pokazujący, że alkohol jest po prostu fajny?

A.P.: Co my w ten sposób przekazujemy? Dokładnie to, że jeśli człowiek ma jakieś święto – urodziny, imieniny, rocznicę, to pije alkohol. A żeby było „ładnie” i „elegancko”, stukamy się, by podkreślić, iż życzymy drugiej osobie wszystkiego co najlepsze. Czy naprawdę musimy wychowywać młodych ludzi w przeświadczeniu, że gdzie impreza, tam alkohol? To jest gest przypisany do napojów z procentami, a my pokazujemy dzieciom, że „tak trzeba”. Pamiętajmy o tym, że każdy młody człowiek przechodzi etap, na którym chce już być dorosły, więc będzie uważnie obserwować rodziców i czerpać od nich „dorosłe” zachowania.

W jaki sposób wczesna inicjacja alkoholowa wpływa na rozwój psychofizyczny młodego człowieka?

A.P.: Jeśli jest to jednorazowe sięgnięcie po trunek, to miejmy nadzieję, że uda się nastolatkowi nie ponieść konsekwencji, ale generalnie alkohol to bardzo silna substancja psychouzależniająca. Co trzeba podkreślić, alkohol – szczególnie w przypadku bardzo młodego człowieka – wpływa zabójczo na każdą z tkanek. Jest szczególnie niebezpieczny dla układu nerwowego i nawet nieduża zawartość alkoholu we krwi działa toksycznie na komórki nerwowe, spowalniając ich rozwój, pogarszając ich funkcjonowanie. A ile niefortunnych decyzji, ile niebezpiecznych zachowań zostaje zrealizowanych przez młodzież pod wpływem alkoholu.  Miejmy świadomość tego, że regularne sięganie po alkohol może spowodować nieodwracalne zmiany w tkankach i komórkach, które rezonować będą w całym dorosłym życiu. Podobnie jak niektóre nieprzemyślane zachowania.

Jeśli któregoś dnia nastolatek wróci do domu i wyczujemy od niego alkohol, to jak powinniśmy się zachować? Dać reprymendę? Karę? Czy spokojnie porozmawiać?

A.P.: Przede wszystkim rodzice nie powinni podejmować interwencji ani rozmowy bezpośrednio po zauważeniu, że młody człowiek jest „pod wpływem”. Po pierwsze dlatego, że w tej sytuacji myślenie nastolatka, odbieranie przez niego sytuacji i reagowanie na nią jest zaburzone z powodu alkoholu. Po drugie fakt, że nasze dziecko spożyło alkohol, pobudza nas silnie emocjonalnie – możemy czuć złość, gniew, ale także silny niepokój i lęk, a pod ich działaniem nasze zachowanie może być nieracjonalne, pogarszające sytuację i dalekie od znalezienia rozwiązania. Czyli, mówiąc krótko, odraczamy swoją reakcję, np. do rana, jeśli dziecko wróciło wieczorem. Czekamy aż nam – rodzicom – opadną emocje,
a nastolatek będzie w stanie trzeźwo myśleć.

W takich sytuacjach obowiązuje jeszcze jedna zasada – nie opiekujemy się nastolatkiem, który wrócił do domu na rauszu, a na drugi dzień nie oferujemy sprawdzonego środka na łagodzenie poalkoholowych skutków. Ten młody człowiek powinien dostać nauczkę i wiedzieć, że musi ponieść konsekwencje swojego zachowania.

Czyli stawiamy na rozmowę, która może nie być łatwa, ale ważne, żeby była spokojna. A kiedy
w ogóle powinniśmy podjąć temat alkoholu z dziećmi? Czy dopiero w momencie, w którym nastolatek już sięgnie po niego, czy uświadamianie młodego człowieka powinno zacząć się znacznie wcześniej?

A.P.: Do wszystkiego człowieka powinno się przygotowywać w sposób rozłożony w czasie, wykorzystując te naturalne sytuacje, które nie będą postrzegane przez nastolatka w sposób sztuczny, przerysowany. Dla przykładu, jeśli idziemy z małym dzieckiem, np. czteroletnim, i widzimy osobę pijaną, to już wtedy powinno od nas usłyszeć, że alkohol jest zły. Pamiętajmy o tym, że podstawą jest rozmowa i uświadamianie naszych pociech. Dziecko o wielu kwestiach czy zagrożeniach powinno dowiedzieć się od rodziców zanim usłyszy o nich w okolicznościach, które będą poza naszą kontrolą czy podczas naszej nieobecności – np. na imprezie.

Czy w rozmowie z nastolatkiem, osobą już w dużej mierze świadomą, która coraz częściej będzie stawać przed podjęciem samodzielnej decyzji, powinniśmy posługiwać się faktami dotyczącymi alkoholu?

A.P.: Opowiadanie bajek i niestworzonych historii tylko dlatego, że tak jest nam łatwiej, nie sprawdzi się. Powinniśmy być merytorycznie przygotowani do rozmowy na trudne tematy. Najczęściej używany argument „bo nie” nikogo nie przekona, szczególnie współczesnego nastolatka. Tym bardziej, że coraz trudniej mówić o autorytecie dorosłych.

Rozmawiając z nastolatkiem, oprócz przekazania informacji na temat tego, jak wiele złego może wyrządzić mu alkohol, przede wszystkim starajmy się też dowiedzieć o motywacje, które nim kierowały przy sięgnięciu po trunek. Zadajmy pytanie – co sprawiło, że wypiłeś? Może się okazać, że tym, co najbardziej pomoże dziecku w niepiciu, to wspólne zastanowienie nad sposobem w jaki sposób- bez narażania się na odrzucenie ze strony rówieśników – odmawiać. Pracujmy wspólnie nad asertywnością, żeby w konkretnej sytuacji młody człowiek bez lęku i wstydu potrafił powiedzieć stanowcze „nie”. Często obrócenie takiej odmowy w żart, gdy znajduje się pośród rówieśników, jest bardzo dobrym rozwiązaniem i wyjściem z sytuacji. Słuchajmy się nawzajem, rozmawiajmy i razem szukajmy najlepszego dla nastolatka rozwiązania.

Jako osoby dorosłe powinniśmy dawać młodemu człowiekowi przykład, który będzie dla niego drogowskazem. Ale co tak naprawdę oznacza – dobry przykład?

A.P.: Wychowujemy dzieci bardziej swoim postępowaniem niż prawdami, które im przekazujemy za pomocą zdań. Jeśli przy każdej okazji towarzyskiej młody człowiek widzi nas w otoczeniu alkoholu albo wieczorem relaksujemy się przy lampce wina, to kompletnie nie jesteśmy wiarygodni w jego oczach przekonując do abstynencji. Warto też podkreślić, że szczególnie nastolatkowie wyczuleni są na naszą nierzetelność w przekazach, dlatego podejmując rozmowę na poważny temat, powinniśmy operować konkretami, prawdziwymi informacjami. To dziś bardzo proste, ponieważ Internet umożliwia nam znalezienie pomocnych i przede wszystkim wiarygodnych informacji w zaledwie kilka sekund. Szukajmy, zdobywajmy wiedzę i nie ograniczajmy się do sloganu „nie, bo nie”.

Rola rodziców w zapobieganiu zbyt wczesnej inicjacji alkoholowej nastolatków jest bez wątpienia niezwykle istotna. A jakie miejsce w tym kontekście odgrywają samoregulacje branży alkoholowej, np. browarniczej, która na każdej etykiecie piwa zamieszcza dobrowolne znaki odpowiedzialnościowe? Czy są potrzebne i sprawdzają się?

A.P.: Takie oznaczenia są niezwykle potrzebne i bardzo popieram to, że obecnie znajdują się na etykietach wszystkie trzy symbole, oznaczające kolejno: alkohol tylko dla pełnoletnich, zakaz spożywania piwa w ciąży oraz nigdy nie jeżdżę po alkoholu. To oczywiście nie sprawi, że z dnia na dzień ludzie przestaną pić piwo, bo też nie o to chodzi, ale te wszystkie działania odpowiedzialnościowe trafiają do świadomości młodych ludzi. Niezwykle ważną rolę w wychowywaniu młodzieży w trzeźwości pełnią także sprzedawcy, którzy powinni bezwzględnie przestrzegać zasad sprzedaży trunków. I na koniec pamiętajmy o tym, że za ochronę nastolatków przed zbyt wczesną inicjacją alkoholową odpowiadają przede wszystkim rodzice, ale także nauczyciele, producenci alkoholu, sprzedawcy oraz media. Te wszystkie strony powinny zadbać o to, żeby młody człowiek był przekonany o tym, iż alkohol to świat wyłącznie dla dorosłych.

Czym skorupka za młodu nasiąknie, tym na starość trąci. Aktualność tej mądrości ludowej potwierdziły  podczas spotkania z mieszkańcami Brzeska ekspertki – dr Aleksandra Piotrowska, psycholożka dziecięca oraz Odeta Moro, dziennikarka i mama nastolatki. Poruszyły one m.in. kwestię inicjacji alkoholowej wśród młodych ludzi. Ogromną rolę odgrywają w tym kontekście rodzice, ponieważ wychowanie dzieci zaczyna się od dawania im przykładu własnymi codziennymi zachowaniami. Jeśli rodzice spożywają alkohol w różnych sytuacjach, w obecności dzieci, to dają im sygnał, że napoje z procentami są niezbywalną, normalną częścią życia. Trzeba pamiętać, że młodzi ludzie uczą się poprzez obserwację. Dr Aleksandra Piotrowska podkreśliła, że małoletni często odczuwają presję ze strony rówieśników, by spróbować alkoholu. To ważne, by dziecko otrzymało pomoc w nauce odmawiania od rodziców, opiekunów. Wspólne uczenie się mówienia „nie” na propozycje, na które dziecko nie ma ochoty, jest bardzo ważnym elementem w procesie dorastania.

W spotkaniu wzięli udział również Jan Hałaś, przewodniczący Sekcji Krajowej Przemysłu Piwowarskiego NSZZ „Solidarność”, dyrektor Browaru Okocim Michał Napieracz oraz Bartłomiej Morzycki, dyrektor generalny Związku Pracodawców Przemysłu Piwowarskiego – Browary Polskie.

Zapraszamy do obejrzenia małej fotorelacji z wydarzenia.

Fot. Krzysztof Wasylek

8 listopada w elbląskim Ratuszu Staromiejskim rodzice, opiekunowie i pedagodzy rozmawiali z ekspertkami programu – dr Aleksandrą Piotrowską oraz dziennikarką Odetą Moro o wyzwaniach stojących przed współczesnymi nastolatkami.

Zmiany, jakie zachodzą w życiu człowieka, gdy z dziecka staje się młodym dorosłym, a także problemy, z którymi musi mierzyć się w okresie dojrzewania to główne tematy poruszone przez dr Aleksandrę Piotrowską oraz Odetę Moro podczas listopadowego spotkania. Ekspertki podkreślały, jak ważną rolę w tym trudnym – i często burzliwym – okresie życia młodego człowieka odgrywa rodzina i jak duży ma wpływ na kształtowanie postaw nastolatka.

W dyskusji nie zabrakło również tematu szczególnie istotnego w postpandemicznej rzeczywistości, czyli kwestii zdrowia psychicznego młodych ludzi, którzy przez długi czas musieli zmagać się z izolacją, niepewnością, strachem. Dr Aleksandra Piotrowska zaznaczyła, że niezwykle ważne jest, by rodzice nie bagatelizowali i nie umniejszali tych problemów, ale podchodzili do psychicznych zmagań młodych osób ze zrozumieniem i szacunkiem. Nastolatek powinien czuć, że nie jest w tym sam i ma wsparcie ze strony najbliższych.

Spotkanie otworzył Zbigniew Sikorski, przewodniczący Sekretariatu Przemysłu Spożywczego NSZZ „Solidarność”. Głos zabrał również dyrektor generalny Związku Pracodawców Przemysłu Piwowarskiego, Bartłomiej Morzycki.

Zapraszamy do obejrzenia galerii zdjęć ze spotkania.

Fot. Paweł Friedrich

W tym szczególnym dla rodzin

czasie Świąt Bożego Narodzenia

życzymy Państwu bliskości,

ciepła i wzajemnej życzliwości.

Niech siła, która tkwi w rodzinie,

nie opuszcza Państwa

również w Nowym Roku!

Najważniejszą część spotkania stanowiła debata z udziałem znanej psycholog dziecięcej dr Aleksandry Piotrowskiej, współautorki książki „Nastolatki pod lupą. Poznaj, by zrozumieć” oraz dziennikarki i prezenterki telewizyjnej Odety Moro, założycielki Fundacji Szczęśliwe Macierzyństwo.

Panelistki dyskutowały na temat trudnych dla rodzica pytań i sytuacji, w których może się on znaleźć, zaś trzonem debaty był Dekalog Zasad Odpowiedzialnego Rodzica czyli zbiór uniwersalnych wskazówek, jak zachować się w różnych sytuacjach życiowych, kiedy obecność alkoholu wydaje się naturalna, związana z naszą kulturą i tradycją.

Debatę uzupełniły także pytania od publiczności, które nie raz wybiegały poza przyjęty harmonogram dyskusji i dotyczyły chociażby zjawiska „fonoholizmu” czy hejtu w internecie.

Zapraszamy do obejrzenia galerii zdjęć ze spotkania.

Panelistki dyskutowały na temat trudnych dla rodzica pytań i sytuacji, w których może się on znaleźć. Debatę uzupełniły także pytania od publiczności, które nie raz wybiegały poza przyjęty harmonogram dyskusji i dotyczyły chociażby zjawiska „fonoholizmu” czy hejtu w internecie.

Trzeba zdawać sobie sprawę z tego, że dzieci w pewnym momencie zaczynają oddalać się od życia układanego przez rodzinę na rzecz społeczności rówieśniczej – mówiła dr Aleksandra Piotrowska, odpowiadając na pytanie dotyczące tego, jak przekonać nastolatków, by ci chcieli spędzać czas ze swoimi rodzicami.

– Wychowujemy dzieci przede wszystkim przykładem własnego zachowania. Najważniejsza jest rozmowa – podkreśliła Odeta Moro. Dodała, że w tym przypadku istotną rolę ma kreatywność rodzica – np. stworzenie wspólnie z dzieckiem listy tego, co chciało się robić.

Podczas dyskusji poruszono kwestię zespołu chorobowego FAS, czyli alkoholowego zespołu płodowego – nieuleczalnej choroby, która jest skutkiem działania alkoholu na płód w okresie prenatalnym.

Zdarzały się przypadki, gdy porcja alkoholu w postaci jednego kieliszka wina, pita przez kobietę w ciąży, spowodowała, że u jej dziecka stwierdzono FAS – przestrzegła dr Aleksandra Piotrowska.

Odeta Moro zauważyła, że polskie społeczeństwo zmieniło się na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat. – Jeszcze kilkanaście lat temu dużo bardziej powszechnym było palenie papierosów czy picie alkoholu przez kobiety w ciąży. Teraz społeczeństwo jest dużo bardziej świadome, lecz dalej się to zdarza – zwróciła uwagę.

W trakcie rozmowy pojawiło się też pytanie o to, czy rodzice powinni akceptować to, że ich niepełnoletnie dzieci piją alkohol, wychodząc z założenia, że „lepiej, że wybierają oni takie używki a nie coś mocniejszego”.

Jeżeli pozwalamy dziecku pić w naszej obecności, wychodząc z założenia, że lepiej by piły „z nami niż na mieście” to absolutny błąd. Przed osiągnięciem pełnoletności nie pijemy alkoholu i koniec – to ma być jedna z reguł, których rodzic powinien się trzymać – odpowiedziała stanowczo dr Piotrowska.

Rodzice zgromadzeni w sierpeckim Centrum Kultury i Sztuki pytali o sprawy oparte na własnych doświadczeniach. W związku z tym pojawiły się kwestie bezpośrednio związane z najnowszą technologią.

W ciągu ostatnich kilkunastu lat, średnia długość snu wśród młodzieży skróciła się o dwie godziny. Nie uwierzycie państwo, ale dzieci spędzają na swoich telefonach średnio 4 godziny i 12 minut dziennie! – zwróciła uwagę dr Aleksandra Piotrowska poruszając temat „fonoholizmu”.

Panelistki przestrzegały także rodziców, by ci zwracali uwagę na aktywność swoich dzieci w mediach społecznościowych. – Wszystkie media społecznościowe są dziś wizytówkami młodych ludzi, a jest ich naprawdę sporo. Facebook, Snapchat, Instagram, Tik Tok i wiele innych – zauważyła Odeta Moro.

W ramach programu W RODZINIE SIŁA! w siedzibie Regionu Podlaskiego NSZZ „Solidarność” w Białymstoku odbyło się spotkanie „Współczesny nastolatek – wyzwania dla rodzica”. Rangę wydarzenia podnieśli swoją obecnością Bohdan Paszkowski, wojewoda podlaski oraz Józef Mozolewski, Przewodniczący Zarządu Regionu Podlaskiego NSZZ „Solidarność”. Wśród uczestników nie zabrakło specjalistów, którzy na co dzień stykają się z ważnymi zagadnieniami ze sfery wychowania i kształcenia młodych ludzi – Doroty Zimnoch i Ewy Dmowskiej z Kuratorium Oświaty w Białymstoku, a także nauczycieli i rodziców.

Zasadniczą częścią spotkania była rozmowa ekspertek programu, dr Aleksandry Piotrowskiej, psycholog dziecięcej i Odety Moro, dziennikarki i prezenterki, założycielki fundacji Szczęśliwe Macierzyństwo. Obie panie podczas dyskusji odpowiadały na pytania o znaczenie i kondycję współczesnej rodziny, szczególnie w kontekście wychowania nastolatków. Udzielały również praktycznych porad, które były ważne dla zgromadzonych na sali rodziców.

Wbrew temu, co się powszechnie mówi rodzina ogrywa ważną rolę w życiu młodych ludzi. Nawet jeśli nastolatki nie chcą nas słuchać, nie powinniśmy się poddawać i musimy podejmować próby nawiązywania ze swoim dzieckiem kontaktu – powiedziała w trakcie spotkania Odeta Moro. Zasady są ważne. Powtarzajmy je. Dzieci słyszą, co do nich mówimy i to zapamiętują. Ale bądźmy również otwarci na słuchanie – dodała ekspertka.

Pamiętajmy o tym, że dla dzieci (niezależnie od ich wieku) ważne jest nie tylko to, co mówimy, ale również jak postępujemy. Wychowanie nie polega bowiem tylko na rozmowach. Na drugiego człowieka oddziałujemy poprzez trzy mechanizmy: po pierwsze – przekaz słowny, po drugie – naśladownictwo (to, co rodzic mówi nie może stać w sprzeczności z tym, co sam robi) i na końcu – stawianie oczekiwań czy zadań, zakończone nagradzaniem lub karaniem (oby tylko nie fizycznym) – powiedziała w trakcie spotkania dr Aleksandra Piotrowska.

Ekspertki zachęcały do tego, by wśród bliskich osób nie było tematów tabu. Nie udawajmy, że na świecie nie ma problemów związanych np. z używkami, w tym z alkoholem. Uświadamiajmy młodym ludziom, że jedno nierozsądne zachowanie może diametralnie zmienić ich życie. Kiedy będziemy blisko rozwiązanie różnych, trudnych sytuacji stanie się po prostu łatwiejsze.

Nie bójmy się także omawiać kłopotów związanych z wychowaniem nastolatków np. z rodzicami dzieci z klasy naszej córki czy syna. Przegadanie z kimś problemów wymaga od nas ich przemyślenia i poukładania w głowie. Już samo to może nam wiele uświadomić – powiedziała dr Piotrowska. Kiedy przełamiemy własne bariery okaże się, że inni borykają się z podobnymi dylematami co my – dodała Odeta Moro.

Uczestnicy na długo po zakończeniu spotkania prowadzili indywidualne rozmowy z ekspertkami i korzystali z ich porad oraz wskazówek.

W Białystoku przeprowadziliśmy kolejne, ale na pewno nie ostatnie spotkanie w ramach programu W RODZINIE SIŁA! – powiedział Bartłomiej Morzycki, dyrektor generalny ZPPP Browary Polskie. W trakcie każdego z nich uczestnicy podkreślają, że inicjatywa, którą realizujemy jest niezwykle ważna. Okazuje się, że niemal wszyscy rodzice borykają się z podobnymi dylematami czy problemami związanymi z wychowaniem młodych ludzi. Dobrze jest móc w przyjaznej i otwartej atmosferze usłyszeć, że nie jesteśmy z tymi problemami sami, a co ważniejsze skorzystać z porad doświadczonych ekspertek – dodał.

W przedostatni weekend sierpnia odbyła najstarsza impreza piwowarska w Polsce, Chmielaki Krasnostawskie. Na miejskim rynku pojawiło się m.in. stoisko akcji W RODZINIE SIŁA!, zainicjowanej przez Sekretariat Przemysłu Spożywczego NSZZ Solidarność, a wspieranej przez Związek Pracodawców Przemysłu Piwowarskiego – Browary Polskie.

W trakcie 49. edycji Chmielaków Krasnostawskich organizatorzy nie zapomnieli o promowaniu odpowiedniego podejścia do alkoholu. Na stoisku programu W RODZINIE SIŁA! prezentowano materiały edukacyjne oraz książki autorstwa dziennikarki Odety Moro – „W co się bawić” i psycholog dr Aleksandry Piotrowskiej – „Szczęśliwe dziecko, czyli jak uniknąć najczęstszych błędów wychowawczych” oraz „Nastolatki pod lupą. Poznaj, by zrozumieć”. Wymienione atrakcje oraz możliwość rozmowy z ekspertkami programu cieszyły się ogromnym uznaniem odwiedzających.

O roli rodzica w kształtowaniu odpowiedzialnej postawy wśród młodych opowiedziała dr Aleksandra Piotrowska: Aby dotrzeć z przekazem do dzieci, trzeba oddziaływać przede wszystkim na dorosłych. Wychowujemy, dając dziecku przykład. Hasło W RODZINIE SIŁA! uświadamia nam wszystkim, że to zachowanie rodziców w dużej mierze przesądza o tym, jak dzieci będą reagować na alkohol. Co robić? Samemu być dobrym wzorem do naśladowania.

Z opinią psycholożki zgodziła się Odeta Moro: Używka zawsze pozostanie używką, natomiast dobrze, by nie stała się treścią życia jednego z domowników, przez co – treścią życia całej rodziny. Promując program W RODZINIE SIŁA!, pokazujemy, że są ważne rzeczy, które możemy robić z dzieckiem, że dzieci są naszą kalką. To, co robimy, jest przez nie powielane. Pokazujemy im dobrze świat, zaznaczając, co jest właściwe.

Zaangażowanie branży piwowarskiej w działania na rzecz odpowiedzialnej konsumpcji podczas Chmielaków Krasnostawskich skomentował Bartłomiej Morzycki, Dyrektor Generalny Związku Browary Polskie: Chmielaki to wspaniałe, mające blisko pół wieku tradycji święto, jednak nie zapominajmy – piwo jest napojem alkoholowym, stąd obecność programu W RODZINIE SIŁA! w Krasnymstawie. . Jako branża piwna pokazujemy, że pracodawca razem z pracownikiem może mieć wspólne cele. W Krasnymstawie, podczas Chmielaków, tysiące ludzi przychodzi, by spróbować piwa. Chcemy z nimi porozmawiać, zwrócić uwagę na to, że piwo jest napojem wyłącznie dla osób pełnoletnich. Będąc kolejny rok na Chmielakach, mam wrażenie, że ogromna większość osób konsumuje ten napój w sposób odpowiedzialny. Oby tak dalej!

Główną część spotkana stanowiła debata z udziałem dr Aleksandry Piotrowskiej, psycholog dziecięcej, która wykłada na Uniwersytecie Warszawskim, współautorki książki „Nastolatki pod lupą. Poznaj, by zrozumieć”, i Odety Moro – dziennikarki i prezenterki telewizyjnej, założycielki Fundacji Szczęśliwe Macierzyństwo, autorki poradnika dla rodziców „W co się bawić?”. Rozmowę poprowadził Andrzej Zaręba, dyrektor Gminnej Instytucji Kultury „Dworek na Długiej” w Warce, redaktor naczelny „Kuriera Wareckiego”.

Społeczna odpowiedzialność biznesu

Gości powitał Krzysztof Ambroziak, starosta powiatu grójeckiego: „Dziękuję zarządowi i dyrekcji browaru. Życzę, by z dzisiejszego spotkania wynieśli państwo jak najwięcej informacji pozytywnych, sam mam jeszcze małe dzieci, ale podobne problemy przede mną. Widzimy, że browar to nie tylko produkcja piwa, ale i korzystna inicjatywa, podczas której możemy dowiedzieć się, jakie zagrożenia może nieść alkohol”. Chwilę później głos zabrał Zbigniew Sikorski, przewodniczący Rady Sekretariatu Przemysłu Spożywczego NSZZ Solidarność. „Kiedy rok temu przedstawiciele Sekcji Przemysłu Piwowarskiego NSZZ zwrócili się do mnie z propozycją wystartowania z projektem W RODZINIE SIŁA, nie miałem żadnych wątpliwości, żeby go poprzeć. Nasze działania polegały na tym, żeby projekt trafił do jak największego grona odbiorców. Zwróciliśmy się do minister Elżbiety Rafalskiej z Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej, aby objęła honorowy patronat. Nie mieliśmy żadnych problemów, pani minister podpisała się pod nim obiema rękami. Dzisiaj wychować młodego człowieka nie jest łatwo, dlatego propozycje, które przedstawiamy, są warte wysłuchania” – zaznaczył Zbigniew Sikorski. Tuż przed panelistkami usłyszeliśmy kilka słów od Bartłomieja Morzyckiego, dyrektora generalnego Związku Pracodawców Przemysłu Piwowarskiego Browary Polskie. „Cieszę się, że mogę być na tej inauguracji, bo to pierwsze spotkanie w ramach programu W RODZINIE SIŁA, ale mam sygnał z innych lokalizacji, gdzie działają browary, że tego typu spotkania mogą się odbyć. My jako związek od kilkunastu lat działamy w dziedzinie społecznej odpowiedzialności biznesu. Działaliśmy przeciwko spożywaniu alkoholu przez kobiety w ciąży, z sukcesami wchodziliśmy w szereg kampanii zniechęcających do prowadzenia pojazdów pod wpływem alkoholu. Nasi członkowie robią świetne piwo, ale to piwo ma alkohol, przyjmujemy współodpowiedzialność za edukację i profilaktykę” – mówił Bartłomiej Morzycki. Chwilę później rozpoczęła się niezwykle interesująca dyskusja między panelistkami. Odeta Moro zaznaczyła, że ważne jest, by rodzina wspólnie spędzała czas, jak podkreśliła: rodzina nie potrzebuje nic więcej niż siebie nawzajem. Ważne jest, by rodzice byli kreatywni. „Dobrym przykładem są niedziele niehandlowe. Widzę, że dzięki zamkniętym galeriom handlowym ludzie wyszli z domów. Co teraz robić z tym czasem? Jeśli brakuje nam inicjatywy, to warto gdzieś zrobić listę tego, co się chciało robić – pójść na grzyby, pojeździć na rowerze czy zbudować szałas. Z tyłu głowy trzeba wiedzieć, że to my dajemy dobry przykład i to go w przyszłości nasze dzieci przekażą dalej”.

Zło czai się w internecie

Ważna część rozmowy została poświęcona patologii w internecie. „Ta patologia ma bardzo często większą popularność niż inne rzeczy. Jestem tym przerażona” – oceniła Odeta Moro. „Warto, byśmy mieli świadomość, że okres dojrzewania to okres między dzieciństwem a dorosłością, ma się parę lat, by powstał człowiek, który przejmuje odpowiedzialność za swoje życie” – zaznaczyła dr Aleksandra Piotrowska. „Ważne, by w tym wieku zasiać w młodej osobie pasję. Gdy dzieci mają pasję, to mają coś, co trzyma ich w innym świecie. Takie dzieci będą miały bazę i patostreamerzy im nie zaimponują. Te dzieci wiedzą, gdzie jest ta kotwica, że jest nią dom. Dziś coraz częściej pasja może zamienić się w sposób na życie” – podkreśliła Odeta Moro. Panelistki zaznaczyły również, że ważne jest, by rozmawiać z dziećmi, co często nie jest łatwe. „Nie mamy dużej tradycji rozmowy z dziećmi, jeszcze niedawno panowała zasada: dzieci i ryby głosu nie mają. Dzieci miały słuchać i trzaskać obcasami, mówiąc: «Tak jest!». Taki model funkcjonował przez tysiąclecia. Nasze społeczeństwo nie jest najlepsze w sztuce rozmowy” – zakończyła dr Piotrowska. W części dyskusji poświęconej patostreamerom głos zabrał również autor poniższego artykułu, podkreślając, że „Tygodnik Solidarność” problemowi poświęcił jedną z okładek, a naszym sprzymierzeńcem w walce z tym zjawiskiem okazał się Sylwester Wardęga, popularny YouTuber. „Dziękuję wszystkim za spotkanie. Wysłuchałem prelekcji z uwagą. Co jest najważniejsze? W RODZINIE SIŁA. Solidarność dba o to, by rodzina była silna, by mogła ze sobą spędzać czas w niedziele. Czas wolny dla pracownika musi się znaleźć, dla mnie jako przedstawiciela branży spożywczej jest to ogromnym wyzwaniem” – zakończył Zbigniew Sikorski. Nie mamy dużej tradycji rozmowy z dziećmi, jeszcze niedawno panowała zasada: dzieci i ryby głos u nie mają. Rodzina nie potrzebuje nic więcej niż siebie nawzajem.

Tekst: Mateusz Kosiński

Źródło: Tygodnik Solidarność, 22, s. 26-27, 2019

– Jak na przestrzeni ostatnich lat zmieniły się zwyczaje dotyczące używania alkoholu w sytuacjach rodzinnych w obecności dzieci?

– Coraz rzadziej dzieci mają okazję uczestniczyć w imieninach, urodzinach, rocznicach, świętach spędzanych w gronie szerszej rodziny, większej niż kilka osób. Mimo to nie jest tak, że sposoby i wzorce picia w naszych rodzinach zmieniały się w sposób, jaki oceniałabym jako korzystny dla dzieci. Z jednej strony fatalną rzeczą jest, jak dziecko obserwuje swoich rodziców pijanych do nieprzytomności. Obserwowanie ich nienaturalnych zachowań po alkoholu to dla dziecka silna trauma.

Z drugiej strony w ostatnich kilkunastu latach w wielu rodzinach pojawił się nowy model picia, który wcale nie jest obojętny dla rozwoju dziecka. Chodzi o takie picie, które towarzyszy człowiekowi niemal każdego wieczoru, a czasem nawet bezpośrednio po przyjściu z pracy. Wiele osób, pijąc w ten sposób, jest przeświadczonych, że dają dowód swojej kultury wysokiej, bo przecież się nie upijają. Ale proszę zobaczyć, jakie z tej sytuacji płyną wnioski dla dziecka. Przecież rodzice sięgają po alkohol z jakiegoś powodu! Może dlatego, że wywiera taki cudowny wpływ na człowieka? Pomaga się odprężyć, rozluźnić, zapomnieć o kłopotach? Jeśli dziecko wyciągnie takie wnioski, z wychowawczego punktu widzenia jest to fatalna sytuacja.

– Jak więc możemy wpływać na kilkunastoletnie dziecko bardziej niż rówieśnicy proponujący mu alkohol?

– To normalne zjawisko rozwojowe, że kilkuletnie dziecko wpatrzone jest w swoich rodziców, najbliższe osoby uważa za najważniejsze i faktycznie to rodzice w największym stopniu wpływają na jego zachowanie, natomiast 10 lat później sytuacja jest już zupełnie inna. Dziecko przez ten czas przekształca się z podległego rodzicom malucha w działającą niezależnie osobę dorosłą.

Trzeba mieć świadomość, że jeżeli o tak poważnych sprawach jak alkohol zaczniemy rozmawiać z dzieckiem dopiero, gdy wyczujemy od niego woń alkoholu, kiedy będzie miało lat 16 czy 17, to wówczas już praktycznie nic z tym nie możemy zrobić. Oczywiście bywa, że rodzice wprowadzają liczne kary, np. obcinają kieszonkowe, próbują zabraniać spotykania się z rówieśnikami itd. Ale to wszystko jest bez sensu. Nie da się powstrzymać życia.

Zatem musimy zadbać o to, by przekazać dziecku dobre wzorce wtedy, kiedy ono przebywa głównie z nami i kiedy jest pod naszym silnym wpływem. Zanim wejdzie w okres dojrzewania. Do tego momentu możemy w dziecko, jak w walizkę, różne rzeczy pakować. I potem znajdziemy w tej walizce to, co włożyliśmy. Jeśli nie wykonamy tej pracy, nie odbędziemy rozmów, będziemy dawać złe wzory własnym postępowaniem, to oznajmianie siedemnastolatkowi (mniej lub bardziej podniesionym tonem), że alkohol nie jest dla dzieci, naprawdę niewiele da.

– Jak wobec tego można przekonać młodzież, by zainteresowała się czymś innym?

– Zakazywaniem i grożeniem nie mamy szansy dotrzeć do naszego nastolatka, dlatego trzeba mu zaproponować takie aktywności, które będą konkurencyjne w stosunku do spędzania czasu przy alkoholu. Jeśli to nastoletnie dziecko będzie miało możliwość spędzania czasu z rówieśnikami, którzy oddani są tej samej co dziecko pasji – piłce nożnej, grom planszowym itp., to mamy doskonałą konkurencję dla chęci eksperymentowania z alkoholem. Ale czy mamy gwarancję, że w takiej grupie, w której pasją jest np. uprawianie jakiejś dziedziny sportu, dziecko nigdy nie spróbuje alkoholu? Oczywiście, że nie mamy. Doprowadzenie jednak do tego, że dziecko oprócz szkoły ma jakąś treść swojego życia, jest bardzo dobrym pomysłem ułatwiającym przejście przez okres dojrzewania.

– Dzieci powielają zachowania dorosłych. Czy to dotyczy także zwyczajów związanych z alkoholem?

– Oczywiście. Wychowujemy w znacznie większym stopniu poprzez to, jaki wzór zachowań prezentujemy dziecku, niż poprzez wygłaszane w stosunku do niego frazesy. Z badań wiemy, że nie ma bezpośredniej zależności przyczynowo-skutkowej i nie jest tak, że jeśli rodzic pił, to dziecko z całą pewnością też będzie piło. Ale jest niestety duże prawdopodobieństwo takich zachowań. Z jednej strony dlatego, że podatność na uzależnienia (różnie silna u różnych osób) jest determinowana genetycznie i przekazywana z pokolenia na pokolenie. Z drugiej strony u dzieci pijących rodziców dochodzą całe lata obserwowania takich, a nie innych wzorców. Bardzo trudno wymazać z naszej pamięci latami gromadzone zdarzenia z dzieciństwa.

– W ramach akcji W RODZINIE SIŁA! zorganizowanej przez Krajowy Sekretariat Przemysłu Spożywczego NSZZ „S” stworzono Dekalog Odpowiedzialnego Rodzica. Który jego punkt uważa pani za najistotniejszy?

– Wychowanie dzieci polega głównie na tym, że wiele elementów oddziałuje jednocześnie. Dlatego wybranie sobie jednego z punktów dekalogu i jego przestrzeganie przy lekceważeniu innych nie może odnieść zamierzonego skutku. Naprawdę bardzo wiele tych punktów jest istotnych, np. „Nigdy nie nadużywam alkoholu w obecności dzieci”. Wielu polskich rodziców ma ten grzech na swoim sumieniu.

– Jak ocenia pani akcję W RODZINIE SIŁA!?

– To, jaki rodzice dają przykład dziecku, naprawdę ma duże znaczenie. Każdy aspekt wzmacniania rodziców w wykonywaniu tej trudnej roli jest wart tego, żeby o nim mówić, także ten. Mnóstwo nieszczęścia wynika z obecności alkoholu w naszym domu. Jeśli możemy się przyczynić do tego, żeby rodzice stali się bardziej uważni na to, jaki wzór postępowania wobec alkoholu dają swoim dzieciom, to podpisuję się pod tym.

Wywiad zrealizowany we współpracy z Patronem Medialnym programu, „Tygodnikiem Solidarność”. Publikacja dostępna również pod linkiem: https://www.tysol.pl/a25210–Tyko-u-nas-Dawanie-przykladu-naprawde-ma-znaczenie

Wszystko zaczyna się w rodzinie
W centrum zainteresowania twórców programu znajduje się rodzina. W dużej mierze to właśnie na rodzicach spoczywa odpowiedzialność za to, kiedy i w jaki sposób ich dzieci sięgną po napoje procentowe. Jak pokazują badania „Postawy młodzieży wobec alkoholu” , przeprowadzone przez CBOS młodzież, za miejsce inicjacji alkoholowej, ponad dwukrotnie częściej wymieniała własny dom (34,6 proc.) niż lokalizację „pod chmurką” (15,7 proc.). Alkoholowy „debiut” młodych ludzi w większości przypadków odbywał się w towarzystwie. Najczęściej wskazywano na obecność rówieśników (48,7 proc.), jednak co trzeci badany (33,4 proc.) smak alkoholu poznał z rodzicami lub innymi pełnoletnimi członkami rodziny.

Dom rodzinny jest zatem pierwszym i najważniejszym miejscem kształtowania odpowiedzialnego podejścia młodzieży do alkoholu. Inicjatorzy programu wiedzą, jak trudnym zadaniem jest wychowanie dzieci, w tym wpajanie zasad postępowania wobec alkoholu. Wychodząc naprzeciw tym wyzwaniom, stworzyli Dekalog Odpowiedzialnego Rodzica. Jan Hałaś, Przewodniczący Sekcji Krajowej Przemysłu Piwowarskiego NSZZ „Solidarność”: – Dawanie dobrego przykładu to jeden z filarów mądrej miłości rodzicielskiej. Dla nas, pracowników browarów, którzy często od pokoleń zajmują się warzeniem piwa, przestrzeganie zasad odpowiedzialności i umiarkowania jest szczególnie ważne. Chcemy, aby Dekalog służył rodzicom jako podpowiedź i oparcie w różnych sytuacjach wychowawczych.

Organizatorzy wierzą, że przesłanie programu jest potrzebne i czytelne dla wszystkich. – W realizowaniu naszych założeń bezcenne jest wsparcie tych, dla których kluczowe znaczenie mają sprawy związane z ochroną osób małoletnich i tworzeniem dobrych wzorców dla młodzieży. Tym bardziej cieszymy się z objęcia honorowego patronatu nad programem przez Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – podkreśla Zbigniew Sikorski, Przewodniczący Rady Sekretariatu Przemysłu Spożywczego NSZZ „Solidarność”.

Program jest realizowany przy wsparciu Związku Pracodawców Przemysłu Piwowarskiego – Browary Polskie. – Działania W RODZINIE SIŁA! mają stanowić wsparcie i drogowskaz dla wszystkich dorosłych, aby wiedzieli, jak mądrze wychowywać dzieci i skutecznie przeciwdziałać negatywnym skutkom nieodpowiedzialnego picia. W pełni popieramy program, którego celem jest zapobieganie problemom dostępu i spożywania alkoholu przez nieletnich poprzez kształtowanie odpowiednich wzorców zamiast wprowadzania kolejnych, często bezskutecznych ograniczeń i zakazów. To postawa otoczenia, rodziców i odpowiednie wzorce wyniesione z domu stanowią najlepszą ochronę nieletnich przed spożywaniem alkoholu – tłumaczy Bartłomiej Morzycki, Dyrektor Generalny ZPPP – Browary Polskie.

W edukacji siła

Działania promujące postulaty programu W RODZINIE SIŁA! w pierwszej fazie są skierowane do pracowników browarów, członków ich rodzin oraz społeczności skupionej wokół zakładów produkujących piwo. Organizatorzy mają nadzieję, że w przyszłości do akcji będą przyłączały się kolejne branże i zakłady pracy. „Solidarność” Przemysłu Spożywczego chce promować inicjatywę również wśród społeczności lokalnych, szczególnie w miastach i gminach, gdzie zlokalizowane są browary. Idee programu, a w szczególności opracowany na jego potrzeby Dekalog Odpowiedzialnego Rodzica będą popularyzowane podczas pikników zakładowych i wydarzeń edukacyjnych organizowanych przez lokalne władze i organizacje społeczne.

Dekalog Odpowiedzialnego Rodzica:
1. Wyznaczam wyraźne granice – alkohol jest tylko dla dorosłych
2. Nigdy nie częstuję dziecka alkoholem
3. Nigdy nie nadużywam alkoholu w obecności dzieci
4. Nikogo nie zachęcam do picia alkoholu, zwłaszcza przy dzieciach
5. Nie żartuję z dzieckiem o alkoholu
6. Nigdy nie mówię dziecku, że picie alkoholu to dowód bohaterstwa, odwagi, warunek dobrej zabawy czy bycia częścią grupy
7. Tłumaczę dziecku, że nigdy nie wolno jeździć po alkoholu i z nietrzeźwym kierowcą
8. Nigdy nie mówię, że alkohol może rozwiązać jakikolwiek problem
9. Dbam o swoje dziecko od chwili poczęcia – nigdy nie piję alkoholu w ciąży
10. Nie pozwalam na sprzedaż i picie alkoholu przez niepełnoletnich

i Badanie pn. Postawy młodzieży wobec alkoholu zostało zrealizowane przez Fundację Centrum Badania Opinii Społecznej na zlecenie ZPPP Browary Polskie. Pomiar realizowany był w dniach od 18 marca 2016 roku do 05 kwietnia 2016 roku.